1. Tình hình phát triển
Da công nghiệp (MF) hay da từ xơ vi mảnh (Microfiber Artificial Leather hay Microfiber Leather) là bước phát triển mới của da nhân tạo truyền thống. Loại da này có thành phần chính là xơ vi mảnh (thường là xơ polieste và poliamit) và poliuretan. Da công nghiệp ngày càng được sử dụng nhiều để thay thế cho da thuộc (da được sản xuất từ các bộ da động vật). Từ năm 2004 đến 2012, sản lượng da công nghiệp tăng trưởng khoảng 8.7%/năm. Năm 2010, đạt 118 triệu m2, năm 2012 đã đặt 141 triệu m2. Trung Quốc là nước sản xuất da công nghiệp lớn nhất thế giới, năm 2010, sản lượng da công nghiệp của Trung Quốc là 48.6 triệu m2, chiếm 45% tổng sản lượng toàn thế giới.
Có nhiều loại da công nghiệp sử dụng để sản xuất các loại sản phẩm khác nhau: Giày dép, túi cặp, da làm đồ nội thất (bọc ghế, đệm), đồ nội thất ô tô. Với nhiều ưu điểm nổi trội (tính công nghệ, hiệu quả sử dụng vật liệu…), da công nghiệp đã được sử dụng trên 10 năm nay trên thế giới và nhu cầu ngày càng tăng mạnh. Nhiều cơ sở nghiên cứu tiếp tục cải thiện các tính chất của chúng. Ở nước ta, đây là loại vật liệu mới, thời gian gần đây mới được sử dụng với số lượng chưa nhiều. Một mặt do người sử dụng thiếu thông tin về loại da này, mặt khác giá thành của chúng quá cao (khoảng 70% giá thành da thuộc) và do thói quen sử dụng da tự nhiên từ nhiều năm nay nên người sử dụng da công nghiệp tại Việt Nam vẫn còn hạn chế so với các nước khác trên thế giới.
2. Cấu tạo da công nghiệp
Da công nghiệp là da nhân tạo tổng hợp, là sự mô phỏng công nghệ cao da thuộc thành phẩm. Da công nghiệp mô phỏng cấu trúc da thuộc, sử dụng nguyên liệu ban đầu là xơ siêu vi mảnh “sea-island” (thường là xơ polieste và poliamit, các xơ có chi số trong khoảng từ 0.3 đến 1 dtex) và nhựa poliuretan chất lượng cao, sử dụng công nghệ sản xuất vải không dệt xuyên kim để tạo cấu trúc 3D. Các đặc trưng của da công nghiệp khá tương đồng với da thuộc tự nhiên, ngoài ra về các tính chất vật lý và hoá học của chúng thì tốt hơn da thuộc tự nhiên.
Các đặc trưng của da công nghiệp:
- Da công nghiệp (MF) có ngoại hình tốt hơn da thuộc và hiệu ứng bề mặt có thể đạt được như da thuộc tự nhiên;
- Có độ bền xé, độ bền mài mòn, độ bền kéo đứt, v.v. tốt hơn da thuộc, và có độ bền nhiệt, chống axit, kiềm tốt, không bị phai màu;
- Có khối lượng nhỏ, mềm, khả năng thông hơi, thông khí tốt (thẩm thấu tốt), cảm giác sờ tay mềm mượt, dễ chăm sóc trong quá trình sử dụng;
- Có khả năng kháng khuẩn, chống nấm mốc, chống mọt tốt, không chứa các hoá chất độc hại, rất thân thiện với môi trường, và được cho là sản phẩm xanh của thế kỷ 2;
- Dễ dàng pha cắt, hiệu quả sử dụng vật liệu cao, dễ vệ sinh, không có mùi;
- Khả năng đa dạng hoá mặt hàng rất tốt;
- Có sinh thái tốt.
Các ứng dụng của da công nghiệp:
- Được sử dụng thay thế da thuộc tự nhiên để làm hầu hết các loại sản phẩm làm từ da thuộc tự nhiên:
- Làm đồ nội thất da và sofa da;
- Làm đồ nội thất ô tô, ghế xe ô tô bọc da;
- Cặp, túi da;
- Giầy, dép da;
- Quần áo da;
- Găng tay da;
- Sản phẩm da bao gói bên trong;
- Da trang trí nội thất.
- Các dạng sản phẩm da khác.
3. Khả năng thay thế da thuộc tự nhiên bằng da công nghiệp (MF)
Các tính chất cơ, lý, hoá của da công nghiệp
Các chỉ tiêu chất lượng giày và sản phẩm da cơ bản được quyết định bởi các chỉ tiêu (tính chất) cơ, lý, hoá của các loại nguyên vật liệu cấu thành sản phẩm.
Các tính chất của da thuộc tự nhiên phụ thuộc vào sự đan bện, cấu trúc các xơ colagen, cũng như phương pháp hoàn tất bề mặt da. Các tính chất của da từ xơ vi mảnh phụ thuộc vào sự đan bện các sơ trong lớp nền và sự liên kết lớp nền với lớp tráng phủ bề mặt, bản chất lớp tráng phủ.
Để đánh giá mức độ phù hợp của một số mẫu da công nghiệp nhằm thay thế da thuộc làm mũ giày và lót mũ giày (các loại vật liệu phải chịu các tác động cơ, lý, hoá mạnh trong quá trình sản xuất và sử dụng giày, đòi hỏi cao về các chỉ tiêu cơ, lý, hoá), đã tiến hành thử nghiệm các tính chất cơ, lý, hoá của các mẫu da công nghiệp và da thuộc tự nhiên để làm cơ sở so sánh.
Thử nghiệm 6 mẫu công nghiệp tiêu biểu: 4 mẫu dùng cho mũ giày, 2 mầu dùng cho lót mũ giày; 2 mẫu da thuộc tự nhiên chất lượng tốt của Công ty Cổ phần X26 – Bộ Quốc Phòng: 1 mẫu dùng làm mũ giày, 1 mẫu dùng làm lót mũ giày sử dụng cho quân nhân.
Việc thử nghiệm các mẫu da được tiến hành tại Viện nghiên cứu da giày. Kết quả thử nghiệm thể hiện trong bảng dưới cho thấy: Về cơ bản các tính chất của các mẫu da công nghiệp vượt trội so với da thuộc tự nhiên, và đều cao hơn so với yêu cầu đối với vật liệu làm mũ giày và lót mũ giày theo tiêu chuẩn ISO/TR 20789:2007 và ISO/TR 20882:2007, đặc biệt là độ bền xé, độ bền phân lớp (độ bền kết dính lớp tráng phủ với lớp nền).
Quá trình thử nghiệm thành công được hỗ trợ bởi PGS. TS. Bùi Văn Huấn – Viện Da giày và Thời Trang.
